Số ngân hàng giải ngân cho vay gói
vay ưu đãi 30.000 tỉ đồng chỉ đếm trên đầu ngón tay. Một trong những vướng
mắc lớn nhất là có những quy định đánh đố người vay…
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn
Hoàng Minh (phó giám đốc Ngân Hàng Nhà nước TP.HCM) nói:
Đến nay dư nợ gói 30.000 tỉ đồng
chỉ tập trung ở nhóm ngân hàng thương mại nhà nước, trong đó nhiều
nhất là BIDV, kế đến là Vietcombank, VietinBank. Để tìm hiểu nguyên nhân vì
sao, trong tháng 5-2015 ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM đã có đoàn công tác
đến làm việc với một số đơn vị tham gia cho vay chương trình này. Tại buổi làm
việc, các ngân hàng đã nêu ra hàng loạt vướng mắc gây ảnh hưởng đến
tiến độ giải ngân chương trình, trong đó mấu chốt là quy định về đối tượng vay
phải là người thu nhập thấp.
Nhiều người cho rằng điều kiện
về mức thu nhập đang đánh đố người vay do thu nhập trên 9 triệu đồng / tháng bị
cho là có thu nhập cao, không đúng đối tượng, còn dưới 9 triệu đồng / tháng NH
lại từ chối do không đủ khả năng trả nợ?
Quy định như vậy quả thật đánh đố
người vay vì nếu thuộc đối tượng thu nhập thấp theo quy định, sau khi trừ chi
phí sinh hoạt không đủ đảm bảo khả năng trả nợ cho ngân hàng. Còn người có
thu nhập cao hơn, đủ khả năng trả nợ ngân hàng lại không được vay.
Vướng mắc này nằm ở phía Bộ Xây dựng.
Thời gian qua các ngân
hàng đã kêu rất nhiều nhưng trong văn bản trả lời kiến nghị của Hiệp hội
Bất động sản TP.HCM mới đây, Bộ Xây dựng vẫn cho rằng không thể bỏ điều kiện
chứng minh thu nhập thấp. Nếu như vậy giải ngân gói 30.000 tỉ đồng thời gian
tới vẫn tắc vì đây không phải là gói cấp phát, nếu có rủi ro thì ngân
hàng phải chịu.
Người vay mua nhà theo gói
30.000 tỉ đồng còn gặp khó khăn ở việc xác nhận đối tượng thu nhập thấp?
Theo thông tư của Bộ Xây dựng, đối
tượng vay vốn là lao động tự do thu nhập phải không đến mức nộp thuế thu nhập
cá nhân (TNCN). Khi áp dụng quy định này, các ngân hàng gặp phải hai
khó khăn.
Thứ nhất, quy định không nêu rõ nên
các ngân hàng không biết chỉ cần một người thuộc đối tượng trên là
được vay vốn hay cả vợ chồng đều phải có thu nhập thấp mới được vay. Từ đó phát
sinh trong thực tế nếu người vợ có thu nhập chưa đến mức chịu thuế, nhưng người
chồng lại có thu nhập cao hoặc ngược lại thì có thuộc đối tượng được vay vốn
theo chương trình không? Trường hợp này nếu chỉ có người vợ hoặc chồng có thu
nhập thấp đứng tên vay vốn thì có vi phạm quy định không?
Thứ hai, căn cứ giá trị hợp đồng
mua bán đã bao gồm thuế VAT không vượt quá 1,05 tỉ đồng thì người thu nhập thấp
là một người sẽ không đủ khả năng trả nợ vì theo quy định về quy chế cho vay
của ngân hàng, hiện người vay được vay tối đa 80% giá trị căn hộ, tương
đương 840 triệu đồng.
Với mức thu nhập tối đa 9 triệu
đồng / tháng, sau khi trừ đi chi phí sinh hoạt hằng tháng thì thu nhập còn lại
của khách hàng chỉ được vay tối đa 300-400 triệu đồng, không đủ đáp ứng nhu cầu
mua căn hộ. Tuy nhiên, nếu bổ sung quy định về việc có thêm bên thứ ba đồng
nghĩa vụ trả nợ thì có vi phạm quy định về đối tượng vay theo quy định của Bộ
Xây dựng hay không?
Ông
Nguyễn Hoàng Minh
Vừa qua có ngân hàng như
BIDV đã vận dụng quy định “không chịu thuế TNCN” để xét cho người trên 9 triệu
đồng vay, vì sao ngân hàng Nhà nước không nhân rộng mô hình
này để tháo gỡ nút thắt về thu nhập cho người vay mua nhà?
Trường hợp BIDV vận dụng định nghĩa
của Bộ Xây dựng về người thu nhập chưa đến mức nộp thuế TNCN triển khai cho
những người có thu nhập trên mức 9 triệu đồng / tháng, nhưng do được giảm trừ
gia cảnh cho người phụ thuộc nên chưa phải nộp thuế để cho vay. Từ
đó ngân hàng có thể xét cho những người thu nhập khá cao vay.
Đó cũng là một cách hiểu linh hoạt
để tháo gỡ, đẩy nhanh tốc độ giải ngân gói 30.000 tỉ đồng, đồng thời tạo điều
kiện cho những người có thu nhập cao hơn 9 triệu đồng - là đối tượng đảm
bảo nguồn trả nợ cho NH - được
vay mà không vi phạm quy định của Bộ Xây dựng.
Tuy nhiên để các ngân
hàng có thể triển khai đồng loạt, cá nhân tôi đề nghị Bộ Xây dựng nên
nghiên cứu cách làm này và có văn bản hướng dẫn cụ thể để các ngân
hàng triển khai đồng bộ, chứ không phải như hiện nay chỉ có BIDV thực
hiện.
Có thực tế nhiều ngân
hàng thương mại không dám triển khai gói 30.000 tỉ đồng vì sợ trách
nhiệm? Nhiều người cũng phản ảnh bị ngân hàng làm khó khi
muốn vay gói ưu đãi rồi sau đó ngân hàng gợi ý vay
gói thương mại?
Mới đây khi làm việc với
các ngân hàng, họ cũng nêu ra những điểm vướng mắc về cơ chế, nhưng khi
làm văn bản hỏi ngân hàng Nhà nước và Bộ Xây dựng thì chưa được trả
lời nên chưa thể giải ngân cho vay.
Tuy nhiên còn một lý do khác quan
trọng là các ngân hàng sợ trách nhiệm do trong quá khứ khi tham gia
gói hỗ trợ lãi suất, nhiều ngân hàng bị thanh tra yêu cầu thu hồi rất
nhiều. ngân hàng Nhà nước TP cũng có nghe phản ảnh nhiều ngân
hàng đã đưa ra nhiều thủ tục khó khăn khiến người vay nản chí, sau đó gợi
ý khách hàng vay gói thương mại với điều kiện dễ dàng hơn rất nhiều nhưng lãi
suất cao hơn.
Điều này có thể hiểu được vì những
lý do như gói vay 30.000 tỉ đồng là gói vay ưu đãi, dành cho đối tượng thu nhập
thấp nhưng điều kiện cho vay vẫn phải như gói vay thông thường, nếu có nợ xấu
phát sinh thì NH phải chịu, do vậy ngân hàng phải xét duyệt kỹ.
Hơn nữa ngân hàng Nhà
nước chỉ bù chênh lệch lãi suất 1,5% / năm, số tiền cho vay lại nhỏ trong khi
với cho vay thương mại món vay lớn hơn, điều kiện vay do ngân
hàng quyết định, lãi suất hưởng được cao hơn rất nhiều.
Các ngân hàng tham gia
gói 30.000 tỉ đồng là tự nguyện. Do vậy nếu các ngân hàng dùng đây
như một hình thức tăng uy tín nhằm quảng bá tên tuổi, đăng ký nhưng không
triển khai là không thể chấp nhận được. ngân hàng Nhà nước TP sẽ
khảo sát, từ đó có kiến nghị với ngân hàng Nhà nước chứ không thể để
tình trạng ngân hàng xin rồi để đó hoặc lấy lý do này nọ mà
không triển khai làm mất lòng tin của người dân.
Như vậy sau đợt khảo sát vừa
qua, ngân hàng Nhà nước TP có kiến nghị gì để tháo gỡ những
vướng mắc và thúc đẩy giải ngân gói 30.000 tỉ đồng?
Do đến ngày 31-5-2016 thời hạn giải
ngân của chương trình sẽ chấm dứt trong khi phần lớn hồ sơ vay vốn là mua căn
hộ hình thành trong tương lai, việc giải ngân phụ thuộc vào tiến độ xây dựng của
dự án.
Vì vậy chúng tôi kiến nghị những
khách hàng ký hợp đồng vay theo gói ưu đãi trước ngày 1-6-2016 vẫn được hưởng
lãi suất ưu đãi dù giải ngân sau ngày 1-6-2016 để đảm bảo toàn bộ hạn mức được
cam kết của khách hàng đều được giải ngân với lãi suất ưu đãi. Liên quan đến
việc xác định đối tượng vay vốn chương trình, ngân hàng Nhà nước TP
kiến nghị Bộ Xây dựng hướng dẫn cụ thể về việc xác nhận đối tượng được vay vốn
để các ngân hàng có căn cứ thực hiện.
Về quy định đối tượng thu nhập
thấp, kiến nghị ngân hàng Nhà nước hướng dẫn việc người thân trong
gia đình cam kết hỗ trợ trả nợ hoặc bảo lãnh khoản vay thì đủ điều kiện được
vay vốn để các ngân hàng thống nhất triển khai trên toàn hệ
thống nhằm đẩy mạnh ký kết và giải ngân chương trình trong thời gian tới.
Ngoài ra theo kiến nghị của
các ngân hàng thương mại, nên kéo dài thời gian cho vay theo chương
trình từ 15 năm lên 20 - 25 năm để giảm áp lực trả nợ của người đi vay.
Ông NGUYỄN TRỌNG NINH (phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và
thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng):
Không thể mở quá rộng đối tượng
Quy định “người thu nhập thấp” là nội dung nghị định của
Chính phủ, do đó muốn sửa hay không phải báo cáo Chính phủ. Nếu Chính phủ đồng
ý thì sửa được ngay. Nhưng mục tiêu của gói tín dụng là dành cho người thu nhập
thấp, nếu nới rộng điều kiện, trong đó có quy định về thu nhập, thì liệu có đủ
nguồn lực để cho vay hay không. Phải cân đối nguồn lực và không thể mở quá rộng
về đối tượng. Nếu nguồn lực của quốc gia dồi dào, lúc đó chính sách của gói tín
dụng là không phải dành cho người thu nhập thấp nữa mà trở thành gói hỗ trợ về
nhà ở đơn thuần.
Gõ cửa nhiều ngân hàng vẫn không vay được
Ngày 27-5, gia đình ông Nguyễn Trọng Hiểu (ngụ Q.3, TP.HCM)
miệt mài đi hết ngân hàng này đến ngân hàng khác nhưng vẫn
không vay được tiền từ gói 30.000 tỉ đồng để trả cho hợp đồng mua căn hộ. Trong
khi đó, hợp đồng mua căn hộ của ông Hiểu có nguy cơ bị hủy bỏ do không vay được
tiền để đóng theo tiến độ.
Kể lại chuyện của mình, ông Hiểu cho biết sáu tháng trước
khi ông đang lưỡng lự mua một căn hộ tại dự án chung cư ở gần Khu công nghiệp
Tân Bình (Q.Tân Bình, TP.HCM) thì được nhân viên một ngân hàng trên
đường Kỳ Đồng trả lời hồ sơ của ông đủ điều kiện vay gói 30.000 tỉ đồng. Ngay
lập tức ông về vay mượn bạn bè để đặt cọc mua căn hộ, sau đó tiến hành thủ tục
vay ngân hàng.
“Từ khi đặt cọc mua căn hộ, tôi phải mất rất nhiều công sức
và thời gian để làm thủ tục vay, từ chứng minh điều kiện nhà ở, chứng minh thu
nhập của cả hai vợ chồng... Sau khi hồ sơ đã hoàn tất chuẩn bị ký vay thì
phía ngân hàng trả lời không vay được do thu nhập của tôi và vợ vượt
quá 9 triệu đồng/tháng” - ông Hiểu bức xúc. Giờ đây để tránh nguy cơ mất cọc,
ông Hiểu phải chuyển qua làm thủ tục vay gói thương mại với lãi suất cao gấp
đôi để trả cho chủ đầu tư.
Trường hợp của ông Hiểu chỉ là một trong rất nhiều người
đang bị vướng bởi quy định về người thu nhập thấp.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch Hiệp hội
Bất động sản TP.HCM, cho rằng quy định về người thu nhập thấp nên để từng địa
phương (cấp tỉnh) ban hành. Bởi nếu mức thu nhập 9 triệu đồng ở các tỉnh thì sẽ
có cuộc sống thoải mái hơn thu nhập 9 triệu đồng ở các đô thị lớn như TP.HCM,
Hà Nội.
Theo Bộ Xây dựng, tính đến ngày 30-4-2015 tổng số tiền đã
cam kết cho vay từ gói 30.000 tỉ đồng là 13.078 tỉ đồng. Số đã giải ngân là
7.155 tỉ đồng. Trong đó, mới có 16.432 hộ gia đình, cá nhân được giải ngân với
số tiền là 5.211 tỉ đồng.
- có nhiều người muốn mua nhà quận cầu giấy, hay mua
chung cư quanh khu vực quận cầu giấy hà nội kêu than vì muốn vay gói 30 ngàn tỷ
mà khó quá, dù có nhiều người tưởng mình nằm trong diện được vay gói 30 ngàn tỷ
nhưng khi vào việc thì không dễ như mình nghĩ, nên mong các ngân hàng có cách
giải quyết phủ hợp hơn cho khách hàng muốn vay gói 30 ngàn tỷ.
